Makrevis köylüleri, 1937’de çocuklarını okutmak için hep birlikte çalışıp, imece usulüyle beş derslikli bir okul yaptılar. Şimdi Makrevis köylülerinin torunları, bugüne dek yüzlerce Çamlıhemşinlinin okuduğu, 1997’den bu yana boş olan binayı, konuk ve kültür evi olarak açmak için uğraşıyor.
Okulun önce, zamanın İlçe Milli Eğitim Müdürü tarafından sıvanan, taş duvarları ortaya çıkarıldı, şimdi içinde mutfak, okuma salonu, toplantı odası, lobi ve misafirlerin kalacağı odalardan oluşan bölümlerin yapılması için çalışılıyor. Ankara’da faaliyet gösteren Konaklar Mahallesi-Ortan Köyü Derneği (Kon-Or), okulu geri kazanmak için büyük çaba sarf ediyor. Kon-Or derneğinden Demet Kiymir, projeyle ilgili şunları söylüyor: “Açık müze şeklinde her köşe, duvar, etnografik obje, fotoğraf, belge, tanıtım ile donatılacak; resepsiyonu, hediyelik eşya köşesi, TV seyir, toplantı, eğitim, ağırlama fonksiyonları ile halkevi benzeri hizmetler sunulacak. Kültür-Konuk Evi kendini finanse edebilen bir proje olarak düşünüldü. Hedef grupları da yörenin kadınları, gençleri, yaşlıları ve yöreden göçmüş ancak bir fırsat yaratıldığında tüm bilgi ve birikimiyle yöreye dönmeye istekli hemşeriler ile yurtiçi ve yurtdışı eko-turizm/tarih meraklısı turistler. Eğer başarabilirsek büyük bir dönüşümü gerçekleştirmenin yanında, kültürel ve tarihsel anlamda da kazanım elde etmiş olacağız.”
Okul nasıl yapıldı?
Fırtına Vadisi’nin yukarılarında yer alan, eski adıyla Makrevis, yeni adıyla Konaklar Mahallesi sakinleri yıllar önce çocuklarının okumasını istedikleri için biraraya gelerek bir okul yaptırmaya karar verirler. O zaman ilçe bile olmayan ve Pazar’a bağlı bir nahiye olan Çamlıhemşin’de öğretmenlik yapan Hasan Tahsin Kutlu ile Eskişehir’de Saray Lokantası’nı işleten ve uzun yıllar gurbette çalışan İshak Yücel, bu girişime öncülük eder. Önce Makrevis köyünün, en güzel yerlerinden biri okul arazisi olarak tahsis edilir. Ondan sonra da kadın, erkek, genç, yaşlı, çocuk demeden bütün köylü imkânlarını seferber ederek okul inşatına başlar. 1927 doğumlu Muhammet Altaş, o dönemin tanığı ve okul inşatında bizzat çalışmış biri olarak, okulun kuruluş hikâyesini şöyle anlatıyor: “Burada okul yoktu çünkü burası ilçe merkezi değildi. Sadece Vicealtı (Çamlıhemşin’in eski adı) denilen yerde bir okul vardı ama o da yeterli değildi. 1937’de köylüler bu okulun inşaatına başladı. Ben o zaman çocuktum ama herkes gibi ben de imeceye katılıyordum. Okulun taşları, yumuşak ve işlenebilir olduğu için Çelina köyünden getirildi. Kiremitleri Bakoz, Kavak ve Mollaveyis köylerinden, tuğlaları da Pokut yaylasına çıkarken, Edempos denilen çayırlıktan temin edildi.”
Dönemin gazetelerinde yer aldı
Muhammet Altaş’ın anlattığı hikâyeye bakılırsa, okul inşaatı için kullanılan malzemelerin Çamlıhemşin’in birçok köyünden temin edilmesi, sağlam bir harçla, tam anlamıyla birlikteliği ortaya koymuş. 1937’de başlanan okul inşaatı, 1938’de tamamlanınca köylüler bu sefer öğretmen ihtiyaçlarını karşılamak için dönemin Yüksek Kültür Bakanlığı’na bir yazı yazmışlar. Çamlıhemşin’in Orenkit köyünden Ali Kemal Kaboğlu, ilk öğretmen olarak Makrevis köylülerinin kurduğu Atatürk İlkokulu’nda göreve başlamış ve on sene öğretmenlik yapmış. Daha sonra da Vicealtı’nda görev yapan Hasan Tahsin Kutlu ile yer değiştirmişler. Böylece Hasan Kutlu, kendi köyünde öğretmenlik yapmaya başlamış. Makrevis köylülerinin, Cumhuriyet’in eğitim hamlesi yaptığı ilk yıllarında böyle bir girişimde bulunmaları dönemin gazetelerinde de yer almış. 30 Mart 1938 tarihli Ulus gazetesinde, okulla ilgili, “Bir köy mektebi için köy kızları ve kadınları küpe ve yüzüklerini verdiler” haberi yer alırken, 4 Mayıs 1938 tarihli Tan gazetesinde de, “15 Bin Liralık Mektep Yaptırdılar” ve “Bir Köy Muallim İstiyor” haber ve yazılarına yer verilmiş.
Taş mektepten kültür evine
İşte o köylülerin hayata geçirdiği taş mektep, şimdi yine o okulu yaptıranların torunları tarafından yine imece usulüyle hayata döndürülmeye çalışılıyor. Bu eski okulun Fırtına Vadisi’ne gelecek misafirler için yeniden kazanılması için sadece hemşerilerinden değil, işadamlarından da destek istiyorlar. Bu konuda yardım etmek isteyenler, derneğin www.kon-or.com adresinden gerekli bilgiyi alabilir.
Kaynak: Radikal