VICTOR HORTA

Victor Pierre Horta , ( Baron Horta 1932’den sonra) 6 Ocak 1861 – 8 Eylül 1947) Belçikalı bir mimar ve tasarımcıydı ve Art Nouveau akımının kurucularından biriydi. Fransız mimarlık teorisyeni Eugène Viollet-le-Duc’un ateşli bir hayranıydı ve genellikle ilk Art Nouveau evi olarak kabul edilen Brüksel’deki Hôtel Tassel’i (1892–93), Viollet-le-Duc’un çalışmalarına dayanmaktadır. Horta’nın kullandığı kıvrımlı stilize bitkisel formlar, Paris’te tasarladığı ilk Art Nouveau apartman binasında ve Paris Metrosu için tasarladığı girişlerde kullanan Fransız mimar Hector Guimard da dahil olmak üzere birçok kişiyi etkiledi.  Ayrıca açık kat planları ve yenilikçi demir, çelik ve cam kullanımıyla modern mimarinin öncüsü olarak kabul edilir.

Horta’nın sonraki çalışmaları Art Nouveau’dan uzaklaştı ve sütunlar gibi klasik dokunuşlarla daha geometrik ve resmi hale geldi. Yapılara, açık kat planlarına ve ince tasarlanmış dekoratif detaylara ışık getirmek için çelik çerçeveleri ve tavan pencerelerini oldukça orijinal bir şekilde kullandı. Daha sonraki başlıca eserleri arasında Maison du Peuple/Volkshuis (1895–1899), Brüksel Güzel Sanatlar Merkezi (1923–1929) ve Brüksel Merkez İstasyonu (1913–1952) yer aldı. 1932’de Kral I. Albert, Horta’ya mimarlık alanındaki hizmetlerinden dolayı Baron unvanını verdi.

Art Nouveau’nun beğenisini kaybetmesinden sonra, Horta’nın binalarının çoğu terk edildi, hatta yıkıldı, ancak çalışmaları o zamandan beri rehabilite edildi. Brüksel’de tasarladığı yapılardan dördü 2000 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne eklendi: Hôtel Tassel, Hôtel Solvay, Hôtel van Eetvelde ve Horta Evi (şu anda Horta Müzesi)

Yaşamı ve erken çalışmaları

Victor Horta, 6 Ocak 1861’de Belçika’nın Ghent kentinde doğdu. Babası usta bir kunduracıydı ve Horta’nın hatırladığına göre zanaatkarlığı yüksek bir sanat biçimi olarak görüyordu. Genç Horta, Ghent Kraliyet Konservatuarı’nda müzik eğitimi alarak başladı. Uygunsuz davranış nedeniyle okuldan atıldı ve bunun yerine Ghent’teki Kraliyet Güzel Sanatlar Akademisi’nde okumaya gitti. Ghent Konservatuarı’nda bugün bir aula’ya onun adı verilmiştir. On yedi yaşındayken Paris’e taşındı ve mimar ve tasarımcı Jules Debuysson ile iş buldu.

1893’te Horta, arkadaşı Eugène Autrique için bir şehir evi olan Autrique Evi inşa etti. Sınırlı bütçe nedeniyle iç mekan geleneksel bir kat planına sahipti, ancak cephe, demir sütunlar ve seramik çiçek tasarımları dahil olmak üzere geliştirdiği bazı unsurların tam Art Nouveau tarzında ön izlemesini yaptı. 1894’te Horta, Belçika Mimarisi Merkez Derneği Başkanı seçildi, ancak ertesi yıl Marolles / Marollen bölgesindeki Rue Saint-Ghislain / Sint-Gissleinsstraat’ta bir anaokulu komisyonu aldığında çıkan bir anlaşmazlığın ardından istifa etti. Brüksel, halka açık bir rekabet olmadan.

Horta, hayatı boyunca, fikirleriyle tamamen özdeşleştiği Fransız mimarlık teorisyeni Eugène Viollet-le-Duc’tan büyük ölçüde etkilenmiştir. 1925’te şunları yazdı:

1840’tan bu yana, Viollet-le-Duc’un teorileri, mimarideki her bir öğenin keskin, kesin ve yapıcı bir analizidir ve tüm mimariyi mutlak kökenine getirir – içinden herhangi bir sanat biçiminin doğabileceği bir yapı.

Kasaba Evleri ve Art Nouveau’nun başlangıcı

Hôtel Tassel  (1892–1893)

Horta için en büyük atılım, bilim adamı ve profesör Émile Tassel için bir ev tasarlamakla görevlendirildiği 1892’de geldi. Hôtel Tassel 1893’te tamamlandı.

Tassel Otel Cephesi 1893 Bürüksel

Komşu binalarla uyumlu olacak şekilde tasarlanan taş cephe oldukça gelenekseldi, ancak iç kısım çarpıcı bir şekilde yeniydi. Horta, ışık ve boşlukla dolu bir iç mekan yaratmak için Laeken Kraliyet Seralarında uyguladığı cam ve demir teknolojilerini kullandı. Ev, açık bir merkezi merdiven etrafında inşa edilmiştir.

Giriş kat ve merdiven

İç mekân dekorasyonunda, merdivenin demir korkuluklarında, yer karolarında, kapı camlarında ve tavan pencerelerinde tekrarlanan ve duvarlara boyanmış sarmaşıklar ve çiçeklerden modellenen kıvrık çizgiler yer alıyordu. Bina, mimaride Art Nouveau’nun ilk görünümü olarak kabul edilmektedir.

Karakteristik kıvrık bitkisel tasarıma sahip Hôtel Tassel’in zemini

2000 yılında, kısa süre sonra tasarlanan diğer üç şehir eviyle birlikte UNESCO Dünya Mirası Listesi olarak belirlendi. UNESCO, bu yerleri belirlerken şunları açıkladı: “Bu eserlerin temsil ettiği üslup devrimi, açık planları, ışığın yayılması ve kıvrımlı dekorasyon çizgilerinin binanın yapısıyla parlak bir şekilde birleştirilmesiyle karakterize edilir.”

Hôtel Solvay (1898–1900)

Brüksel’de Avenue Louise/Louizalaan üzerinde bulunan Hôtel Solvay, kimyager ve sanayici Ernest Solvay’ın oğlu Armand Solvay için inşa edilmiştir.

Giriş

Hôtel Solvay cephesi

Solvay Oteli iç dekorasyonu Holta tarafından tasarlanmıştır.

Horta’nın neredeyse sınırsız bir bütçesi vardı ve merdiven dekorasyonunda mermer, bronz ve nadir tropikal ahşaplar gibi en egzotik malzemeleri sıra dışı kombinasyonlarda kullandı.

Kapı zili detayı

Merdiven duvarları noktacı ressam Théo van Rysselberghe tarafından dekore edilmiştir. Horta, bronz kapı zili ve ev numarası dahil her ayrıntıyı genel stile uyacak şekilde tasarladı.

Hôtel Van Eetvelde (1898–1900)

 Hôtel van Eetvelde, son derece orijinal Winter Garden iç mekanı ve baştan sona yaratıcı detayları nedeniyle Horta’nın en başarılı ve yenilikçi binalarından biri olarak kabul edilir. Hôtel Van Eetvelde’nin açık kat planı özellikle orijinaldi ve hem yatay hem de dikey olarak bol miktarda ışık ve harika bir alan hissi sunuyordu. Binanın yüksekliğine çıkan merkezi bir avlu, yukarıdaki tavan penceresinden ışık getiriyordu. Ana katta, oval biçimli salonlar avluya açılıyordu ve aynı zamanda büyük cumbalardan ışık alıyordu. Ana kattaki salonların herhangi birinden binanın bir yanından diğer ucuna bakmak mümkündü.

 Hôtel van Eetvelde’nin cephesi, Brüksel (1898–1900)

Hôtel van Eetvelde Kış Bahçesi’nin Detayı

Hôtel van Eetvelde’nin Kış Bahçesi

Vitray ile kapı

Hôtel van Eetvelde’nin ön cephesinin detayı

Horta Evi ve Stüdyosu (1898–1901)

Şimdi Horta Müzesi olan Horta Evi ve Stüdyosu, Horta’nın konutu ve ofisiydi ve kesinlikle diğer evlerden daha mütevazıydı, ancak kendine has orijinal özellikleri ve eşit derecede ince işçiliği ve detaylardaki ustalığı vardı. Merdiven dekorasyonunda ahşap, demir ve mermer gibi alışılmadık malzeme kombinasyonları yaptı.

Horta Müzesi kapısının detayı, Brüksel (1898–1901)

Horta’nın konutu ve yan yana atölyesinden oluşan Horta Müzesi

Horta Müzesi’nin merdiveni, tavan penceresi ve merdiveni

Balkon detayı

Horta’nın evlerindeki ve ardından daha büyük binalarındaki yeni unsur, maksimum şeffaflık ve ışık arayışıydı; bu, Brüksel’deki dar şantiyelerde elde edilmesi genellikle zor olan bir şeydi. Bunu büyük pencereler, çatı pencereleri, aynalar kullanarak ve özellikle her yönden ve yukarıdan ışık getiren açık kat planları ile başardı.

Hôtel Aubecq (1899–1902)

Brüksel’deki Hôtel Aubecq, sanayici Octave Aubecq için yapılan son evlerinden biriydi. Diğer evlerinde olduğu gibi, merkezi merdivenin üzerinde evi ışıkla dolduran bir ışıklık vardı. Özelliği, odaların sekizgen şekli ve maksimum ışık verecek şekilde tasarlanmış pencereli üç cephesiydi. Ev sahibi başlangıçta orijinal aile mobilyalarını korumak istedi, ancak odaların tuhaf şekli nedeniyle Horta yeni mobilyalar yaratmakla görevlendirildi.

Hôtel Aubecq’deki salonun üst kısmı, Brüksel (1899–1902)

Hôtel Aubecq’in mobilyaları Musée d’Orsay, Paris’te sergileniyor

Hôtel Aubecq Salonu

1948’de Art Nouveau’nun modası geçmişti, ev onu yıkmak isteyen yeni bir sahibine satıldı. Evi korumak için bir hareket başladı, ancak sonunda Brüksel Belediyesi tarafından yalnızca cephe ve mobilyalar kurtarıldı. Cephe demonte edildi ve depoya kaldırıldı ve yeniden inşası için birçok teklif yapıldı, ancak hiçbiri gerçekleştirilmedi. Mobilyaların bir kısmı şimdi Paris’teki Musée d’Orsay’de sergileniyor.

Maison du People (1895–1899)

Horta, zenginler için lüks şehir evleri inşa ederken, fikirlerini daha işlevsel binalara da uyguladı. 1895’ten 1899’a kadar, Belçika İşçi Partisi’nin (POB/BWP) genel merkezi olan Maison du Peuple/Volkshuis’i (“Halkın Evi”) tasarladı ve inşa etti. Bu, ofisler, toplantı odaları, bir kafe ve 2.000’den fazla kişilik bir konferans ve konser salonu içeren büyük bir yapıydı. Giydirme duvarlı çelik kolonlardan inşa edilmiş tamamen işlevsel bir binaydı. Evlerinin aksine, neredeyse hiç dekorasyon yoktu. Art Nouveau’nun göze çarpan tek özelliği, çatıyı destekleyen çelik sütunların hafifçe kıvrılmasıydı.

Maison du Peuple’nin Cephesi, Brüksel (1895–1899)

Maison du Peuple Tiyatro ve Toplantı Salonu

Restaurant of the Maison du Peuple

Evlerinde olduğu gibi, bina, ana toplantı odasının üzerindeki geniş çatı pencereleri ile maksimum ışık kullanımı sağlayacak şekilde tasarlandı. 700’den fazla mimarın uluslararası protesto dilekçesine rağmen 1965’te yıkıldı. Binanın malzemeleri olası yeniden inşa için saklandı, ancak sonunda Brüksel’in etrafına dağıldı. Bazı parçalar Brüksel Metro sisteminin yapımında kullanıldı.

Yaklaşık 1900’den başlayarak, Horta’nın binaları giderek daha basit hale geldi, ancak her zaman işlevsellik ve işçiliğe büyük önem verildi. 1903’ten başlayarak, karakteristik büyük pencereler, açık zeminler ve ferforje dekorasyon kullanımıyla büyük bir mağaza olan Grand Bazar Anspach’ı inşa etti. 1907’de Horta, savaş nedeniyle 1928’e kadar açılmamış olsa da Tournai’deki Güzel Sanatlar Müzesi’ni tasarladı.

 Magazinler Waucquez (1905)

Magasins Waucquez (şimdi Belçika Çizgi Roman Merkezi), başlangıçta tekstil konusunda uzmanlaşmış bir mağazaydı. Horta, tasarımında dramatik açık alanlar yaratmak ve onlara yukarıdan bol miktarda ışık vermek için çelik ve camla ilgili tüm becerisini kullandı. Çelik ve cam ışıklık, neoklasik sütunlar gibi dekoratif dokunuşlarla birleştirilmiştir. Waucquez’in 1920’deki ölümünden sonra bina çürümeye başladı ve 1970’te firma kapılarını kapattı. Horta’nın eski bir yardımcısı olan Jean Delhaye, binayı yıkımdan kurtardı ve 16 Ekim 1975’te Horta ile bağlantısı nedeniyle korunan tarihi alan ilan edildi. Şimdi belirli bir Belçika uzmanlığı olan çizgi roman müzesi, ayrıca Horta’ya ayrılmış bir odası var.

Eski Magasins Waucquez’in cephesi, şimdi Belçika Çizgi Roman Merkezi, Brüksel (1905)

Şimdi Belçika Çizgi Roman Merkezi olan eski Magasins Waucquez’in giriş salonu

Belçika Çizgi Roman Merkezi’nin üst katı

Brugmann Üniversite Hastanesi (1906)

1906’da Horta, yeni Brugmann Üniversite Hastanesi (şimdi Brugmann Üniversite Hastanesi’nin Victor Horta Bölgesi) için yapılan komisyonu kabul etti. Klinisyenlerin ve hastane yöneticilerinin görüşlerini dikkate almak için geliştirilen Horta’nın tasarımı, hastanenin işlevlerini 18 hektarlık (44 dönüm) park tabanlı kampüse yayılmış bir dizi alçak pavyonlara ayırdı ve çalışma 1911’de başladı. Birinci Dünya Savaşı sırasında kullanılan resmi açılışı 1923’e ertelendi. Alışılmadık tasarımı ve düzeni Avrupa tıp camiasından büyük ilgi gördü ve binaları bugüne kadar kullanılmaya devam ediyor.

Birinci Dünya Savaşı – Amerika Birleşik Devletleri’ne seyahat

Şubat 1915’te, Birinci Dünya Savaşı devam ederken ve Belçika işgal edilirken, Horta Londra’ya taşındı ve Uluslararası Bahçe Şehirler ve Şehir Planlama Derneği tarafından düzenlenen Belçika’nın Yeniden İnşası konulu Şehir Planlama Konferansına katıldı. 1915’in sonunda Belçika’ya dönemeyince Amerika Birleşik Devletleri’ne gitti ve burada Cornell, Harvard, MIT, Smith College, Wellesley College ve Yale gibi Amerikan üniversitelerinde bir dizi konferans verdi. 1917’de George Washington Üniversitesi’nde Charles Eliot Norton Memorial Öğretim Üyesi ve Mimarlık Profesörü seçildi.

Sonraki Projeler – modernizmin başlangıcı (1919–1939)

Horta, Ocak 1919’da Brüksel’e döndüğünde Rue Américaine/Amerikaansestraat’taki evini ve atölyesini sattı ve ayrıca Belçika Kraliyet Akademisi’nin tam üyesi oldu. Savaş sonrası kemer sıkma, Art Nouveau’nun artık uygun fiyatlı veya moda olmadığı anlamına geliyordu. Bu noktadan sonra, son on yılda tarzını kademeli olarak sadeleştiren Horta, artık organik formları kullanmadı ve bunun yerine tasarımlarını geometrik olana dayandırdı. Rasyonel kat planlarını kullanmaya ve bina teknolojisi ve bina hizmetleri mühendisliğindeki en son gelişmeleri uygulamaya devam etti. Art Deco’ya benzer daha geometrik bir tarzda tasarlanmış çok amaçlı bir kültür merkezi olan Brüksel’deki Güzel Sanatlar Merkezi.

Güzel Sanatlar Merkezi (1923–1929)

Horta, Güzel Sanatlar Merkezi’nin planlarını 1919’dan itibaren geliştirdi ve inşaatı 1923’te başladı. 1929’da tamamlandı. Başlangıçta taştan inşa edilmesi amaçlanmıştı, ancak Horta çelik çerçeveli yeni bir betonarme plan yaptı. Betonun iç kısımda açıkta bırakılmasını amaçlamıştı, ancak nihai görünüm beklentilerini karşılamadı ve onu kaplattı. Konser salonunun kendisi alışılmadık bir oval veya yumurta şeklindedir ve buna sanat galerileri, toplantı odaları ve diğer işlevsel odalar eşlik eder. Bina, karmaşık bir yamaca yerleştirilmiştir ve çoğu yer altında olmak üzere sekiz katı kaplar. Ayrıca, hemen üzerindeki tepede bulunan Kraliyet Sarayı’nın manzarasını kapatmayacak şekilde tasarlanmalıydı.

Horta, 1927’de Brüksel’deki Kraliyet Güzel Sanatlar Akademisi’nin müdürü oldu ve bu görevi 1931’e kadar dört yıl sürdürdü. Çalışmalarının takdiri olarak Horta, 1932’de Kral I. Albert tarafından Baron unvanıyla ödüllendirildi.

 Güzel Sanatlar Merkezi, Brüksel (1923–1929)

Güzel Sanatlar Merkezi’ndeki Henry Le Boeuf Salonu

Güzel Sanatlar Merkezi sergi salonu

Güzel Sanatlar Merkezi Penceresi

 Brüksel Merkez İstasyonu (1913–1952)

1910’da Horta, en iddialı ve en uzun soluklu projesi olan Brüksel Merkez İstasyonu’nun çizimleri üzerinde çalışmaya başladı. 1913’te resmi olarak mimar olarak görevlendirildi, ancak çalışma fiilen 1952’de 2. Dünya Savaşı sonrasına kadar başlamadı. Başlangıçta istasyonun, Horta’nın 1920’lerde tasarladığı çok daha büyük bir yeniden geliştirme projesinin parçası olması planlanmıştı, ancak bu hiçbir zaman gerçekleştirilmedi.

Brüksel’in ana istasyonları arasındaki yeni demiryolu güzergahı boyunca binden fazla binanın uzun satın alma ve yıkım süreci ve ardından I. Dünya Savaşı nedeniyle inşaatın başlaması ciddi şekilde ertelendi. İnşaat nihayet 1937’de planların bir parçası olarak başladı. İkinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle tekrar ertelenmeden önce, Büyük Buhran sırasında ekonomiyi canlandırmak. Horta, 1947’de öldüğünde hala istasyon üzerinde çalışıyordu. İstasyon nihayet planlarına göre, Maxime Brunfaut liderliğindeki meslektaşları tarafından tamamlandı. 4 Ekim 1952’de açıldı.

Brüksel Merkez İstasyonu Taslağı, Victor Horta (1913–1952)

Brüksel Merkez İstasyonu’nun ana salonu

Brüksel Merkez İstasyonu Tavanı

Çıplak çelik kirişli merdiven, Brüksel Merkez İstasyonu

Mobilya Tasarımları

Horta tipik olarak sadece binayı değil, aynı zamanda mobilyaları da kendi tarzına uyacak şekilde tasarladı. Mobilyaları, evleri kadar iyi tanındı; Mobilyalarının bir teşhiri Paris’teki 1900 Evrensel Sergisinde ve 1902 Torino Modern Dekoratif Sanatlar Sergisinde gösterildi. Tipik olarak el yapımıydı ve her evin mobilyası farklıydı. Çoğu durumda mobilyalar evden daha uzun sürdü. Dezavantajı ise evle uyumlu olduğu için odanın ahengini bozmadan başka bir tarza geçilememesiydi.

• 1902 Torino Uluslararası Fuarı’nda sergilenen Victor Horta imzalı yemek odası

1902 Torino Sergisi için Horta tarafından tasarlanan masa

Hôtel Aubecq’ten (1902–1904) yemek odası mobilyaları ve duvar paneli

Hôtel Tassel veya La Hulpe Kalesi’nden Tavus Kuşu Koltuğu

Maun sandalye (1900) (Cleveland Sanat Müzesi)

Hotel Aubecq’ten sandalye (1902–04), şimdi Musée d’Orsay, Paris’te

Mimar Victor Horta’nın Major Kenti Evleri, Belçika’nın Brüksel şehrinde yer alan dört evdir ve 2000 yılından beri UNESCO Dünya Mirasları Listesi’nde yer almaktadır. Dört evin tamamı, 1890’larda Art Nouveau sanat akımına öncülük etmiş olan Belçikalı mimar Victor Horta (1861-1947) tarafından tasarlanmış ve inşa edilmiştir.

UNESCO tarafından listelenen dört ev bulunmaktadır.

Hôtel Tassel

6 rue Paul-Emile Janson

1893 yılında Prof. Emile Tassel tarafından yaptırılan Hôtel Tassel, dünyadaki ‘Art Nouveau’ mimarisinin ilk örneği olarak kabul edilmektedir

Hôtel Solvay

224 Louise Caddesi

1895-1900 arasında inşa edildi

Hôtel van Eetvelde

Hôtel van Eetvelde

1895-98 arasında inşa edildi.

Maison & Atelier Horta

23-25 rue Américaine

1898’de inşa edildi, mimarın hayatında odaklanan bir müzeye de ev sahipliği yapan ev halka açık birkaç yapıdan birisidir. Horta’nın Art Nouveau tarzında inşa ettiği ancak UNESCO tarafından listelenmeyen eserler de bulunmaktadır: Hôtel Max Hallet (1902) ve Magasins Waucquez (1908)