Dizi dizi santral kurulmak istenen İkizdere’de hukuk, doğanın diliyle konuştu. Santralın ÇED raporu iptal!
Karadeniz’in gözbebeği İkizdere Vadisi’nde, vadiye can veren derenin üzerine kurulmak istenen hidroelektrik santralı, hukuk engeline çarptı. “Buraya bu nitelikte bir santral kurulursa, dereye çok az su bırakılacak. Dere de, ona bağlı canlılar da ölecek” diyen Rize İdare Mahkemesi Cevizlik Hidroelektrik Santralı’na verilen Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Raporu’nu iptal etti.
İkizderelilerin tepkileri eşliğinde, santral inşaatına başlayan şirketin önünde iki yol var: Ya dereden çok daha az su çekecek şekilde projesini yenilemek ya da bir üst mahkemeye gidip mahkeme kararını iptal ettirmek.Sanko firması, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu ’ndan (EPDK) iki yıl önce üretim lisansı almıştı. İkizdere Vadisi’nin endemik bitki ve canlı çeşidi açısından dünyanın en önemli 200 vadisinden biri olduğunu söyleyen çevreciler ve yöre halkı ayağa kalktı.
İkizdere Derneği Cevizlik Santralı’na verilen ÇED Raporu’nun iptal edilmesi ve santralın durdurulması için dava açtı. İTÜ’den bir bilirkişi heyeti geldi. Ölçümler yaptı. Heyet, “İkizdere’den saniyede 500 litre/saniye su bırakılırsa, canlılara zarar gelmez” diye rapor verdi. Sanko, saniyede 750 litre su bırakmayı taahhüt etti. İkizdereliler, bizzat DSİ tarafından hazırlanmış raporu göstererek bilirkişiye itiraz etti. DSİ’nin ölçümlerine göre İkizdere’de yıllık ortalama 27.66 m3/saniye (27600 litre/saniye) su akışı var. Canlı yaşamının yok olmması için dereye bunun en az yüzde 25’i oranında, yani 6.91 m3/sn su (6 bin 910 litre/saniye) su bırakılması gerekiyor. DSİ’nin raporunu dayarak gösteren davacılar, mahkemeye itiraz etti. İtirazı kabul eden mahkeme, bölgede yeni bilirkişi raporu istedi. İkinci bilirkişi heyetiyse “Derenin yaşaması için 2 bin 800 litre/saniye debiye ihtiyaç var” dedi. Rize İdare Mahkemesi de 23 Ocak 2009 tarihinde ‘dere üzerindeki ekolojik dengenin sürdürülebilmesi ve sucul yaşamın devamlılığı için’ Sanko’nun bırakmayı taahhüt ettiği suyun yeterli olmadığına karar verdi. Firmaya verilen ÇED raporunu iptal etti.
İkizdere Derneği, Çevre ve Enerji bakanlıkları ve Rize Valiliği Sanko’ya ÇED raporu olmayan inşaatın durdurulmasını tebliğ etti.
İkizdere Derneği Başkanı Kadem Ekşi, mahkemenin bu kararıyla “Vadime dokunma” dediğini belirterek, “Dünyanın sayılı vadilerinden biri olan İkizdere’nin enerji vadisi olarak değil, doğa ve turizm vadisi olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Zararın neresinden dönülürse kârdır” dedi.
‘Binde 7.02 için değer mi?’
Sanko’nun inşaatına başladığı Cevizlik Hidroelektrik Santralı, 95 megavat gücünde olacaktı. Santral için 8 bin metre uzunluğunda enerji tüneli oluşturulacaktı. HES inşaatı sırasında 600 bin metreküp hafriyatın çıkması ve yüzlerce ağaç kesilerek orman içinde yeni yollar açılması gerekiyordu. 74 kilometrekarelik İkizdere Vadisi’nde Cevizlik tek değil. Hükümetin enerji atağı kapsamında, İkizdere Vadisi boyunca toplam 1.344 GWH gücünde 16 regülatör ve hidroelektrik santralı inşa edilecek. İkizdere Derneği’ne göre, vadiden üretilecek enerji, Türkiye’deki toplam üretiminin sadece binde 7.02 ’sini karşılayacak.
Kaynak: Radikal