Zamanında bitirilmeyen ve yenilenmeyen barajlar nedeniyle Türkiye’nin doğalgaz ve elektrikte dışa bağımlı hale geldiğini belirten enerji uzmanları, bunun da cari açığı tetikleyebileceği uyarısını yaptılar.
Barajlarımız yapılsın dışa bağımlılık azalsın
Türkiye’de yaşanan bütün krizlerin kaynağı olarak gösterilen cari açık, ve sıcak para çıkışının hızlanması ile gündemin en önemli konusu haline geldi. Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. İbrahim Öztürk, küresel krizle birlikte daha kritik hale gelen yaklaşık 50 milyar dolarlık cari açığın yarıdan fazlasının ithal enerjiden kaynaklandığını belirterek yerli enerji kaynaklarının geliştirilmesi gerektiğini söyledi. Öztürk, zamanında bitirilmeyen barajlar nedeniyle doğalgaz ve elektrikte dışa bağımlı hale geldiğimizi belirtti.
Kolay ama çok pahalı
Geçmiş hükümetlerin günübirlik politikalarıyla şekillenen günümüz enerji piyasasında Türkiye, enerji ihtiyacının neredeyse yüzde 55’lik kısmını ithal doğalgazdan, yüzde 20’sini ise ithal kömürden elde ediyor. İthal doğalgazın yüzde 60’ının da elektrik enerjisi üretiminde kullanıldığını belirten enerji uzmanları, “elektriği gazdan üretmek, dünyada en pahalı yöntem” değerlendirmesini yapıyorlar. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Enerji Meclisi Başkanı Mahmut Yılmaz, “Doğalgazdan elektrik üretmek kolay ama elde edilen çok pahalı” dedi. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Enerji Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Abdurrahman Satman ise şöyle konuştu: “Yeni barajlar yapılmalı ve yapım aşamasındakiler de hızla tamamlanmalı. Aksi takdirde elektrikte dışa bağımlılık tavan yapar.”
Açık 2017’de yüzde -33.7 olacak
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nca (ETKB)’ye göre elektrik talebi yılda ortalama yüzde 8 oranında artıyor. ETKB öngörüleri gerçekleşse bile önümüzdeki yıldan itibaren elektrik yedeği sürekli açık vererek 2017 yılında yüzde -33,7’ye kadar çıkıyor. Buna bir de aldığı üretim lisansını yatırıma çevirmeyenler ilave edildiğinde açığın daha da yükseleceği belirtiliyor.
Barajlarda ‘Bolu tüneli’ sendromu
Zamanında bitirilmeyen barajların ‘Bolu Tüneli’ gibi kara deliğe dönüştüğünü vurgulayan enerji piyasası uzmanları, bu konuda ilgilileri uyardı. Devreye alındığında Türkiye’nin enerji açığına acil ve ucuz çözüm olabilecek söz konusu barajlardan bazıları ve kapasiteleri şöyle sıralanıyor:
Baraj Adı Kapasitesi
Aydın’da Çine barajı 60 MW
Muş Alpaslan 1 barajı 200 MW
Muş Alpaslan 2 barajı 200 MW
Balıkesir Manyas barajı 25 MW
K.Maraş Kılavuzlu barajı 70 MW
Ordu Topçam baraj 75 MW
Toplam 630 MW
Yenilemeyle yüzde 35’lik verim olacak
Barajların ortalama 5 yılda bir yapılması gereken bakım ve yenileme çalışması zamanında yapılmadığı için başta Keban olmak üzere birçok barajın verimden düştüğü kaydediliyor. 1960’larda yapılan 30 barajın yenilenmesiyle verimin yüzde 35’ler seviyesinde artırılabileceği belirtiliyor. Barajlar zamanında bitirilmediği ve mevcutlarda yenilenme ile verim artırılmadığı için ihtiyaç duyulan ortalama 800 MW’lık açık, elektrik piyasasından satın alınarak kapatılıyor. Ancak bunun bedelinin ağır olduğu söyleniyor. Çünkü hazine, sayıları 35’i bulan elektrik üreticilerinden elektriği 22 cent’ten alıp halka 12 cent’e satıyor. Enerji maliyetinin 2 cent olduğunu ifade eden enerji piyasası uzmanları, aradaki farkın bedelini Hazine ve halkın ödediğini belirterek bundan birilerinin zengin olduğuna dikkat çektiler.
Kaynak: Yeni Şafak