Yoksul yerine zengine konut - MİMDAP
Ana Sayfa Bağlantılar Biz Kimiz İletişim Mimar İş İlanları
ANA SAYFA
Yoksul yerine zengine konut
Share 3 Şubat 2023

Barınma ve kira sorununa ilişkin uygulanan politikalardaki yanlışlara değinen Prof. Dr. Türkün, “Konut sorununu yaşayanlar yoksullar ama durmadan zenginlere konut yapılıyor. Ev hisse senedi gibi oldu” dedi.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Akıl almaz boyutlara ulaşan barınma sorunu, yüksek kiralara ilişkin akademi dünyasında da üzerine çalışılan başlıklardan biri. Sosyolojiden siyaset bilimine, şehir planlamadan ekonomiye farklı dallarda yapılan çalışmalar belki çözüme ulaşmada daha fazla yardımcı olacak.

‘SORUN TEKNİK DEĞİL POLİTİK’

 

 

 

 

 

 

 

Bu alanda çalışan isimlerden biri de Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Şehir Bölge Planlama Bölümü’nden Prof. Dr. Asuman Türkün. Soruna ilişkin sorularımızı yanıtlamaya kent planlamacısı Peter Marcuse ile sosyolog David Madden’in “Konut sorunu ‘teknik’ değil ‘politik’ bir sorundur’ sözüyle giriş yapıyor. “Adaletli olması beklenen konut politikaları, düşük gelir, işsizlik, yoksulluk gibi pek çok sorunu dikkate almak durumunda” diyen Prof. Türkün’ün aktardıklarını özeti:

 

 

 

 

 

 

 

‘KENTSEL DÖNÜŞÜM’ÜN BIRAKTIKLARI: Barınma sorunu adım adım geldi. Kentsel dönüşümle birlikte İstanbul’da çok büyük bir nüfus, ev sahibi iken kiracı durumuna geçti. Talebi artırdı bir anda. Bu, kiracı krizinin büyümesindeki etkenlerden biri diye düşünüyorum. Bir de tüm bu projelerden hak sahiplerine binlerce lira borç çıktı. Büyük bir kesim bunu ödeyemedi. Evini ya bankalara bıraktı ya da o noktaya gelmeden sattı. Türk Lirası’nın değer kaybı, maliyetlerin yükselmesi vs saymıyorum bile.

 

 

 

 

 

 

 

 

Prof. Dr. Asuman Türkün, Yıldız Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi

 

 

 

 

 

 

 

ÜST GELİR GRUBU DÜŞÜNÜLÜYOR: Türkiye’de 2018’den beri çok ciddi bir barınma sorunu var. Ama çözüme yönelik politikalar yanlış. Kiralık konuta ihtiyacı olan kesim düşük gelirliler. Ama sorunu çözmek için üst gelir grubunun alacağı evler yapılıyor. Şu an yeni orta gelirlilere satılacak konutların taksitleri 40 bin TL civarında. Bunu kim alabilir? Yine gelir düzeyi yüksek kesim. İki kişi profesyonel meslek sahibi de olsa ödeyemez bunu. Mesele konuta bir hisse senedi gibi yaklaşılması.

 

 

 

 

 

 

ORTA GELİRLİ KENT MERKEZİNİ TERK ETTİ: Kira sorununun en ağır yaraladığı kesim orta gelir grubu, profesyonel meslek sahipleri oldu. Moda, Beşiktaş, Cihangir, Şişli gibi yerleri terk etmek zorunda kaldılar. Çünkü maaşla karşılanabilir kira olmaktan çıktı. Bu kesim şehrin dış çeperindeki semtlere taşındı. Kuzeyde yapılan yeni yerleşim alanlarına geçti. Ancak şimdi oralarda da fiyatlar yükseldi. O bölgelere de yabancılar akın etti. Aile destekleri varsa oralarda borçla bir konut almaya çalıştı.

 

 

 

 

 

 

 

AIRBNB SORUNU: Kent merkezindeki bazı mahallelerde Airbnb sorunu da var. Örneğin Cihangir’de ya da Beşiktaş’ta ev sahipleri konutları Airbnb aracılığıyla yabancılara kiralıyor. Günlük, birkaç aylık. Hatta tüm binayı kiralayan şirketler var. Böyle olunca maaşlı bir kişi nasıl konut bulacak?

 

 

 

 

 

 

 

KİRADAN GRUPLAR ARASI YALITIMA: Kira sorunu tek başına ele alınamaz. İngiltere’de 2000’ler sonrası sosyal konutlar özelleştirildi. Bu sosyal konutlarda orta ve alt gelir grubu bir arada yaşıyordu. Özelleştirme olup çıkarılınca yoksullar, kent dışındaki mahallelere taşındı. Yani yoksullar dışlandı. Bu ne yarattı? Dini ya da milli radikal grupları. Artık en yoksul orta kesimle bir arada olup bir paylaşım yapamadı. Hemşire polis gibi meslek sahibi olanların da kent dışına taşınmasının bedeli, salgın döneminde görüldü. Kent merkezinde olması gereken hemşire hastaneye çok zor ulaştı. İngiltere’de son olarak her konuta belli miktarda sosyal konut inşa etme şartı geldi. Dolayısıyla konut sorunu tek başına ele alınamaz.

 

 

 

 

 

 

LOJMANLAR EN İYİ SOSYAL KONUTTU: Barınma üst gelir grubunun sorunu değil. En yoksul kesim çok yıpranmış binalarda yaşıyor. Başka ümidi de yok. O nedenle zaten kira en çok orta gelir grubunun diyoruz. Bizde kiralık sosyal konut yok. Hep sahiplendirme üzerine. Oysa buna en yakın lojmanlar vardı geçmişte. Özelleştirmeyle bunlar da yok oldu. Yerine bir başka şey gelmedi.

 

 

 

 

 

 

 

EMEKLİ YAŞLILAR DA DIŞLANIYOR: Anadolu yakasındaki yeni yapılan binalar emekli maaşına bağlı yaşayan yaşlı kesimi etkiledi. Yaşlı kesimler orada yaşıyor. Ya aidatları ödeyemedi ya da biraz ek gelir olur diyerek ellerindeki bir daireyi kiraya verip uzağa taşındı. Bu kez de yaşa göre bir ayrışma meydana geliyor. Bu da sorun.

 

 

 

 

 

 

 

ACİL ÖNLEMLER: Devlet mülk sahibini mi yoksa kiracıyı mı destekleyecek. Bunun belirlenmesi gerek. Çok yönlü politikalar geliştirilmeli. Kiralık sosyal konut öncelik olmalı.

 

 

 

 

 

 

Barınma sorununun en ağır yaşandığı kentlerden biri Trabzon. Trabzonlular ülkenin dört bir yanında beton binaları kat kat dizerken kendi memleketlerinde bir başka sorun yaşanıyor. Son 10 yılda Suudi Arabistan, Katar, Kuveyt ve İran’dan gelen turistlerin en sevdiği kentlerden biri oldu bu kent. Antalya’nın ardından kiraların en çok arttığı ikinci il. Son bir yıllık artış yüzde 200’e ulaştı. Durumu, Trabzon İnşaatçılar ve Emlakçılar Odası Başkanı Ayhan Taflan anlatıyor. “Trabzon zaten konut yapmaya çok müsait bir yapıda değil. Ama asıl sorun 10 yıl önce başladı. Yeşil bir kent oluşu nedeniyle Körfez ülkelerinden turistler gelmeye başladı. Kuveyt, Katar, S. Arabistan, İran… Bir de bizim kentimizin biraz da muhafazakâr oluşu nedeniyle rahat ettiler. Bu akın artarak sürdü. Kalabalık aile grupları halinde geliyorlar. Bir süre sonra otel yerine evleri tercih etmeye başladılar. Halkımız da kendi evini turistlere kiraya vermeye başladı. Kentte evi olan köydeki evini onarıp gitti. Köy zaten 25 dakika uzaklıkta. Köydeki evini kiraya veren de var. 7 bin lira aylık kiraya verilecek 3 + 1 daire günlüğü 4 -5 bin liradan kiraya verilebiliyor. “Bir dairenin birkaç günlüğüne 15 bin liraya kiralanabildiğini belirten Taflan sözlerini şöyle sürdürdü: Bunların sonunda buraya okumaya gelen üniversiteli genç, tayin olan memur ev bulamaz hale geldi. Üç dört çocuk bir araya gelip bir ev tuttuğunda ancak kirayı karşılayabiliyor. 6 bin lira kira için her biri 2 bin TL ödemek zorunda. Yaşanan bu duruma karşı acil önlem alınması gerekiyor. Tamam şimdi herkes para kazanıyor. Ama bir anda turist çekilebilir. Dere gider kumu kalır misali. Para gelsin de nasıl gelirse gelsin denilemez. Ne olacak onlar gittiklerinde?”

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ayhan Taflan, Trabzon İnşaatçılar ve Emlakçılar Odası Başkanı

 

 

 

 

 

 

Konutta tavan fiyatın 3 yıl önce 700 bin lira olduğunu söyleyen Ayhan Taflan “Şimdi en ucuzu 2 milyon. 10 milyona kadar çıkıyor. 3+1 dairenin kirası 5-6 binden başlıyor. Kiracı ile ev sahibi arasında gerilim de arttı. ‘Karşı daire şu kadara kiralanmış ben de istiyorum’ diyor. Sınırı takan yok” diyerek özetliyor durumu.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kaynak: Birgün


Yorum yazmak için


  Avustralya’nın Melbourne kentindeki Penleigh ve Essendon Gramer Okulu’ndaki (PEGS) Müzik Merkezi, McBride Charles Ryan’ın (MCR) PEGS Kampüsleri genelindeki bir dizi girişiminin bir parçasıdır. 

Copyright © 2024 All Rights Reserved | Mimdap.org