Kentlerimizi yaşanılır kılan sokakları, yürüme yolları, parkları ve meydanlarıdır. Binalardan arta kalan kentin bütünüe ait kullanımları ortak olan  mekanlar bir anlamda “yaşam üçgenleri” dir.Yaşam kovuklarıdır. »

İstiklal’de “Ne olur, Ne Olmaz ?”

Tarihi çevre diye anılan yer Beyoğlu, güzergah İstiklal Caddesi, bina Demirören AVM ve bir süredir farklı şekilde mercek altına girmiş bir inşaat olunca açılışından itibaren çeşitli tartışmaların yaşanması kaçınılmaz. »

Japonya’da meydana gelen dünyanın ölçülebilir dönemindeki 5. Büyük şiddetli depremin dördüncü gününde bilanço ağırlaşıyor. Ölü sayısının 1,700’ü aştığı felakette, kıyılardan cesetler toplanıyor. »

Bu da bir ‘değişim’ ve ‘dönüşüm’ hikayesi. Nereden nereye, ve nasıl?

Çok bilindik ya da son zamanlarda karşımıza sıklıkla çıkan kentsel imajlarımızdan biriyle “gözlem” yapacağız bu defa. Genellikle metal ve cam kaplı binalarda giderek ‘kolayca’ ulaşılan ve kullanıcısına bir taşla iki kuş vurduran, hem ‘çağdaş’ hem de binanın reklam dünyasına açılmasını sağlayan mucize cephe kaplama malzeme ve tekniğine gözlemimiz sırasında şapka çıkarmak istiyoruz. »

Londra’daki önemli müzeleri, her gün binlerce kişinin gezdiği, sergileri kadar mimari nitelikleri, geçirdiği restorasyonları, yenilemeleri ya da dönüşümleriyle ilgiyi üstünde toplayan, yerli yabancı turistlere sunduğu imkanlara ve dikkatimizi çeken en önemlilerinden biri olarak nitelendirebileceğimiz öğrenci gençlere sunduğu imkanları bu defaki “gözlem” konumuzun içine almak istiyoruz. »

Başlıbaşına bir konu olan Ayasofya’nın tarihine, yapılışına, geçirdiği evrelere bu gözlemimizde girmeyi düşünmüyoruz. Milattan sonra 537 yılında yapılan şaheserin günümüze kadar kendini getirdiğini ve bir mimarlık başyapıtı olarak korunduğunu söylemeliyiz. »

Haydarpaşa garında
1941 baharında
saat on beş.
Merdivenlerin üstünde güneş
Yorgunluk ve telaş.
Bir adam
Merdivenlerde duruyor
bir şeyler düşünerek (…) »

Sakarya’nın Adapazarı merkezinde, 18 Ağustos 2010 tarihinde açılışı yapılan ve gazete haberlerine yansıyan “Tarihi Çark”ın yeniden yapılması ve hizmete alınmasıyla ilgili haberden yola çıkarak ‘tarihi’ çarkı ve ondan önemlisi bir kentin simge arayışının nasıl bir yolda ilerlediğini gözlemleyelim istedik. »

İstanbul’un pek çok sıfatı, tanımı vardır, ama en çok “Yedi tepeli şehir” denir. Ama kimse de sormaz “Nerededir bu tepeler?” diye…

»

Kentlerin simgeleri, nirengi noktaları, toplumsal hafızada algısı ve işleviyle yer eden önemli-güçlü binaları vardır. Galata Kulesi İstanbul için bu landmarklardan biridir. Paris’in Eiffel Kulesi gibi mesela ve ancak ondan çok daha eski. Ya da İstanbul için konuşursak Kız Kulesi gibi mesela. Galata Kulesi bir anlamda 6. yüzyıldan beri tarihe tanıklık edip devletler, imparatorluklar geçirmiş ve bugüne gelmiş. »

“Rize’nin merkeze bağlı Gündoğdu beldesinde sağanak yağış sonucu oluşan heyelanda 12 kişi hayatını kaybetti. İki kişi kayıp.” Haberin kendisi bu aslında. Türkiye’de buna benzer afet haberleri her yıl mutlaka yaşanıyor. Dünyada da öyle. Çin’de mesela sıklıkla duyuyoruz. Pakistan’da yaşanan sel felaketinin görünür etkileri daha henüz bitmedi ve bütün dünyadan Pakistan yardım istiyor. »

1999 Gölcük Depremi çok büyük bir alanı, çok geniş bir kesimi etkileyince ve bu depremin yıkıcı sonuçları çok fazla hissedilince Türkiye’de yeni bir farkındalık doğacak gibi oldu. Sanki bu ülkenin bütün toplumsal güçleri, kurumları, sorumluluk duyan makamları ve en önemlisi acı içindeki halkın kendisi samimi bir özeleştiriye girecek zannetmiştik. Yarım yamalak, hatalarla yüklü, kolaycı, eksiklerle malul geçmişini yeniden kuracak, kırılgan fiziki çevresini yeniden “yaşanabilir kent” olarak tasarlayacak, yaşam hakkını öne çıkaracak diye ummuştuk. »

Bu defa “gözlem” bölümümüze aldığımız 2002’de projelendirilip 2004’te ise inşası biten La Scala Opera Evi, İtalya’dan. Milano’da yer alan tarihi opera binası bir değişim geçiriyor bundan altı yıl kadar önce. Tarihi çevrede, tarihi yapıya usta mimar Mario Botta tarafından bir müdahale yapılıp yenileme projesi uygulanıyor. »

İstanbul Genel Kurul sürecinin yaklaştığı bu dönemde, gözlem bölümümüzde yer alan konulara bu kez, Sayın Salih Şencan’ın gözlem ve teşhis tadındaki bu yazısını, “Mimarlar Odası” gözlemini ekleyerek devam ediyoruz.

Şencan’ın söylediği gibi “pazar yazarlığı alanında yetkin olmadığımı bilmekle birlikte, bu yetkinliğe sahip popüler kişilerin, yaşadığımız tıkanıklığın önünü açma konusunu gündeme getiren yazılar üretmemelerinin” eksikliğini gideren bu değerlendirme, gözlem, teşhis ve önermeler makalesini mimarlık ortamıyla paylaşıyoruz. »

Biz ziyaret ettiğimizde 49. gününde bugün bu gözlemi yayına verdiğimiz sırada 52. gününde olan TEKEL işçilerinin grevi şu anda Anadolu’nun çeşitli yerlerinden kopup gelen Tekel işçileri tarafından soğuk bir Ankara kışında Kızılay-Sakarya bölgesinde sürüyor. »