Etkisi 35 yıldır süren felaket - MİMDAP
Ana Sayfa Bağlantılar Biz Kimiz İletişim Mimar İş İlanları
ANA SAYFA
Etkisi 35 yıldır süren felaket
Share 5 Mayıs 2021

35 sene önce bugün Çernobil Nükleer Santralı’nda yaşanan patlamayla dünya en büyük felaketle karşılaştı. Aradan onlarca zaman geçmesine rağmen felaketin olumsuz etkileri sürüyor. Mersin Akkuyu’da her biri Çernobil’deki reaktörlerden daha büyük olan 4 reaktör inşa ediliyor. Karar alıcılar umarım Çernobil felaketinin sonuçları dikkate alınarak planlanan nükleer santralların yapımından bir an önce vazgeçerler.

 

 

 

 

 

 

26 Nisan 1986 günü ÇernobilNükleer Güç Santralında (NGS) yeni devreye alınan bir cihazın test edilmesi sırasında yapılan manevralar sonucunda santralın 4 no.lu reaktöründe meydana gelenaşırı ısınma ve erimeler, yangın ve patlamalara neden oldu ve dünya en büyük nükleer felaket ile karşılaştı. 4 no.lu reaktörün ana çekirdeği eridi, meydana gelen patlamalar koruma kalkanlarını ve soğutma sistemini berhava etti. İnsan sağlığı için çok büyük tehlike olan radyasyon hızla yayılmaya başladı. Kazanın ilk günlerinde 31 kişi hayatını kaybetti. Bir iki gün dünya kamuoyundan saklanan bu kaza daha sonra bütün yıkımı ile gün yüzüne çıktı. Aradan geçen bunca yıla rağmen halen kazanın sonuçları ortadan kaldırılabilmiş değil.

 

 

 

Kaza üzerine yüzlerce bilimsel makale yazıldı, nedenleri en ince ayrıntılarına kadar ortaya kondu, dünyada yeni yapılacak nükleer santralların güvenlik kriterleri yükseltildi. Özellikle batılı gelişmiş ülkeler nükleer santral yapım planlarının birçoğunu iptal etti. Pek çok yapımına başlanmış nükleer santralın yapımı durduruldu, elektrik üretimi için başka kaynakların kullanılması konusuna daha çok önem verilmeye başlandı ve ar-ge çalışmaları hızlandırıldı. O güne kadar dünya için elektrik üretiminde kurtarıcı olarak görülen nükleer enerjiden kaçış başladı, nükleer santralların yapım maliyetleri tavan yaptı.

 

 

 

KANSER VAKALARI ARTTI

 

 

 

Ancak bunların hiç birisi kaza sırasında ve sonrasında ölen insanları geri getirmedi, radyasyondan dolayı oluşan kanserleri önleyemedi. Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre en az 5 bin kişi kaza nedeni ile oluşan radyasyondan dolayı tiroit kanseri oldu. 350 bin kişi evini barkını terk etti. 49 bin kişinin yaşadığı ve yeni inşa edilmiş olan Pripyat kenti olduğu gibi terkedildi ve bugüne kadar aradan geçen 35 yıla rağmen dokunulamadı.

 

 

 

Çernobil NGS 4 no.lu reaktöründe meydana gelen bu kazanın radyasyon etkileri en çok Ukrayna, Belarus ve Rusya’da görüldü. Çekirdek erimesi oluşan 4 no.lu reaktörde bulunan 192 ton radyoaktif yakıtın en az yüzde beşinin çevreye yayıldığına inanılmakta. Bu radyoaktif maddeler içerisindeki ağır maddeler toz ve tortu olarak yakın çevreye yayıldı, daha hafif radyoaktif maddeler ise rüzgârın etkisi ile Ukraynaiç kısımlarına ve Belarus ile Rusya’ya sürüklendi ve bu ülkelerde etkili olduğu görüldü. Bazı daha hafif maddelerin İskandinavya ülkeleri ile bazı Avrupa ülkelerine kadar sürüklenmiş olduğu tespit edildi. Özellikle Belarus da radyasyonlu bölgelerde ki yerleşimlerin bir kısmı insandan arındırıldı ve uzun yıllar bu bölgelerde yerleşime izin verilmedi.

 

 

 

İŞSİZLİK BÜYÜDÜ

 

 

 

Kazanın neden olduğu can kaybı yanında çok uzun yıllar süren radyasyon etkisi ile yaşam zorluğu, bölgede ve yakın yerleşimlerde yaşayanlar için büyük travmalar yarattı. Yaşayanların radyasyon korkusu nedeni ile yeni arayışlara girdiği bölgede ekonomi sekteye uğradı. 6 bin kişinin çalıştığı nükleer santral yapım ve işletme işleri durduğundan işsizlik büyük sayılara ulaştı. Evlerini terk edip başka yerlere yerleşenler gittikleri yerlerde sıkıntı içerisinde yaşadılar.

 

 

 

MİLYAR DOLARLAR ÇÖPE GİTTİ

 

 

 

Çernobil Nükleer Güç Santralı 4 reaktörden oluşmakta idi. Dördüncü reaktörde meydana gelen kaza sonrasında öteki 3 reaktörün işletilmesine bir süre devam edildi ve bunlarda teker teker en sonuncusu 2000 yılında olmak üzere devreden çıkarıldı. Yapımı kaza sırasında devam eden iki reaktörün yapımı kazadan hemen sonra durdurulmuştu. Yani Çernobil’de meydana gelen kaza o günlerde Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği (SSCB) içinde yer alan Ukrayna’nın toplam elektrik kapasitesinden 5 550 MW’ın (3700 MW işletmede,1850 MW inşa halinde) eksilmesine neden oldu. Günümüz yapım maliyetleri ile 27,5 milyar dolar bu kaza neticesinde çöpe gitti.

 

 

 

YENİ KENT KURULDU

 

 

 

İlk yıllarda Çernobil çevresindeki 30 kilometre içerisinde kalan bölge izole edilmişti. Aradan geçen yıllar içerisinde bu mesafe 3 kilometreye indirildi. Belli bölgeler tekrar iskan edilerek yerleşim sağlandı. Pripyat kenti yerine 40 kilometre mesafede yeni bir kent kuruldu ve Pripyat’ta yaşayanlar buraya yerleştirildi. Belarus hükümeti yerleşime kapattığı bölgeleri ancak 2005 yılında kademeli olarak iskana açtı.

 

 

 

Çernobil’de kazanın yarattığı etkilerin giderilmesi için hâlâ çalışılıyor. Henüz santral içerisinde kalan yakıtların depolanması sorunu tam çözülemedi. Bu yakıtlar halen atık yakıt havuzlarında muhafaza ediliyor.

 

 

 

Çernobil’de yaşanan kazanın neden olduğu hasarların hiçbir zaman giderilemeyeceği ve sahanın bundan böyle radyasyonlu bölge olarak kapalı kalacağı görüşü çok kişi tarafından paylaşılıyor. Kazadan önce Pripyat kentinde yaşayanlar kendileri için sonradan inşa edilen kaza mahallinden 30 kilometre uzaklıktaki Slavutich kentine yerleştirildiler.Birçok insan normal radyasyon seviyelerinin çok üzerinde ki seviyelerde radyasyona tabii olarak yıllarcabölgede yaşadılar. Radyasyon kaynaklı kanser vakalarının sayıları tam olarak bilinmiyor ancak 5 bin tiroid kanserli kişi dışında en az 10 bin kanser vakasının olduğu iddia ediliyor.

 

 

 

SOSYAL ETKİSİ FAZLA

 

 

 

Kazanın sosyal ve insani etkileri yanında ekonomik etkileri de çok büyük oldu. Nükleer radyasyonun doğrudan etkilediği Belarus ve Ukrayna zararların mali portresine ilişkin resmi raporlar yayınladılar. Uluslararası kuruluşlar Çernobil kazasının yarattığı felaketin yaralarını sarmak için fonlar kurdular ve yardım topladılar. Bugün kazadan 35 yıl sonra bile bu çabalar halen devam etmektedir. En son Avrupa Birliği koordinasyonunda 3 milyar avro bütçeli bir radyasyonlu materyalleri muhafaza deposu yapılmaya çalışılmakta.

 

 

 

Kazanın mali sonuçları için yapılan çalışmaların çok büyük bir kısmını inceleyerek kazanın toplam sonucunu ortaya koymak için kazanın 30. yılı olan 2016 da İsviçre Green Cross kuruluşu sponsorluğunda University of Southern California (USC) Küresel Sağlık Enstitüsü Başkanı Ord. Prof. Jonathan Samet ve Joann Seo tarafından hazırlananÇernobil Nükleer Santralı Felaketinin Finansal Maliyeti:Literatür Taraması ( The Financial Costs of the Chernobyl Nuclear Power Plant Disaster: A Review of the Literature) isimli raporun sunumunda Chernobyl kazasının etkilenen ülkelere toplam maliyetinin 700 milyar doları bulabileceği ifade edilmiştir. Adı geçen rapora göre kazanın maliyeti;

 

 

 

• Belarus ‘a 201-273 milyar dolar

• Ukrayna’ya 153-363 milyar dolar

• Rusya’ya 12 milyar dolar civarında oldu.

 

 

 

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansının Belarus için yaptığı çalışmadaki rakam da 235 milyar dolardır.

 

 

 

Çernobil kazası dünyanın nükleer enerjiye bakışını tümüyle değiştirdi. Yukarıda anlatılan ekonomik etkileri yanında sosyal etkileride çok büyük oldu. Sovyetler Birliğinin Devlet eski Başkanı Gorboçov 2006 yılı Nisan ayında verdiği bir röportajda “20 yıl önce bu ay Chernobyl’de meydana gelen nükleer erime 5 yıl sonra Sovyetler Birliğinin yıkılmasında Perestroyka’dan daha etkili olmuştur, belki de yıkımın asıl nedenidir” demiştir.

 

 

 

AKKUYU’DAN VAZGEÇİLMELİ

 

 

 

Bir kaza durumunda sonuçları sosyal ve ekonomik felaket olan nükleer santrallar ne yazık ki ülkemizde de yapılmaktadır. Mersin Akkuyu’da her biri Çernobil’deki reaktörlerde daha büyük olan 4 reaktör inşa edilmektedir. Umarız karar vericiler Çernobil felaketinin yukarıda anlatılan sonuçlarını dikkate alarak Akkuyu NGS ve planlanan öteki nükleer santralların yapımından bir an önce vazgeçerler.

 

 

 

*Elektrik Mühendisi-TMMOB Nükleer Santrallar İzleme Komisyonu Üyesi

 

 

 

 

Kaynak : Birgün


Yorum yazmak için


  Avustralya’nın Melbourne kentindeki Penleigh ve Essendon Gramer Okulu’ndaki (PEGS) Müzik Merkezi, McBride Charles Ryan’ın (MCR) PEGS Kampüsleri genelindeki bir dizi girişiminin bir parçasıdır. 

Copyright © 2024 All Rights Reserved | Mimdap.org