VEDAT DALOKAY - MİMDAP
Ana Sayfa Bağlantılar Biz Kimiz İletişim Mimar İş İlanları
ANA SAYFA
VEDAT DALOKAY
Share 21 Temmuz 2012

Bir Mimar, Bir Mimarlar Odası Genel Sekreteri, Bir Belediye Başkanı: Vedat Dalokay

 

Vedat Dalokay (d. 10 Kasım 1927, Elazığ – ö. 21 Mart 1991, Kırıkkale)

 

İlk, orta ve lise öğrenimini Elazığ’da tamamlayan Dalokay, 1949 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’ni bitirdi. 1950-1951 yılları arasında PTT ve Bayındırlık Bakanlığı’nda mimar olarak görev yaptı. 1951-1952 yılları arasında Paris’teki Sorbonne Şehircilik Enstitüsü’nde lisansüstü çalışması yaptı. 1954 yılında Ankara’da kendi mimarlık atölyesini kurdu. 1964-1968 yılları arasında Ankara Mimarlar Odası şube başkanlığı ve Mimarlar Odası genel sekreterliği yaptı.

Belediye başkanlığı dönemi
Vedat Dalokay, 1973 Yerel Seçimlerinde Ankaralı seçmenlerin %62’sinin oyunu alarak CHP’den Belediye Başkanı oldu, bu görevi 1977 yılına kadar sürdürdü. Ankara ulaşımını kavşaklar yoluyla düzenlemesi nedeniyle kendisine “göbekçi Dalokay” denildi. Sıhhiye’deki “Hitit Güneşi Anıtı ve Lozan Meydanı” Dalokay’ın başkanlık döneminde yapıldı. O dönemde anıtın dikilmesine mani olmak isteyen Hükümet Valilik kanalı ile çalışmaları baltalamaya çalıştı. Anıta gitmek isteyen işçilere ceza kesen vilayet polislerine bu sefer de Belediye Zabıtaları ceza kesti. Hitit güneşi Ankara için gerçek bir sembol olmakla kalmadı kenti evrensel kültürle bir kez daha birleştirdi.
Dalokay, döneminde 7 genci burgaçla öldüren İspanya’nın Frankist rejimini protesto etmek için Elçiliğin suyunu kesmesi, Atatürk Bulvarını genişletmek için bir miktar arsa istediği elçiliklerin yer vermemesi üzerine elçilikler tarafındaki kaldırımları daraltmasıyla da tanındı.
Renkli bir kişiliği olan Dalokay’ın Ankara’ya en büyük katkılarından birisi yaptığı parklardır. Altınpark, Abdi İpekçi, Kuğulu ve Seğmenler Parkları onun başkanlığı döneminde yapıldı; Uydukent, Batıkent projeleri hazırlandı. Dalokay, Belediye başkanlığını 1977 yılında %52 oyla seçilen Ali Dinçer’e bıraktı. Siyaset ve yönetimde tekrar etkin bir görev almadı.
Mimari eserleri ve ödülleri
Dalokay, bir çok proje yarışmasında ödüller almış bir mimardır. Katıldığı çeşitli uluslararası proje yarışmalarında birincilik almıştır. Bu yarışmalar: İslamabad Kral Faysal Camii (Pakistan, 1970),

Cidde İslam Kalkınma Bankası Genel Merkezi yarışmada birincilik ödülü.

Başbakanlık Kompleksi (Pakistan, 1984), İstanbul Taksim Alanı (1987)

Vedat & Hakan Dalokay’ın Birinci Seçilen Projesi, Kaynak: Yapı Dergisi, Sayı: 80 Pakistan Ulusal Anıtı (1977) proje yarışmalarında birincilik kazandı. Ankara Kocatepe Camii için yaptığı projenin gerçekleştirilmesi ise mümkün olmadı. Bu yapının temelleri dahi atılmışken, geleneksel cami imgesine ters düştüğünü iddia edenlerin baskısıyla uygulanmadı; yapı değiştirilerek Osmanlı camisi özelliklerini taşıyan bugünkü camii inşa edildi.

Kabuk Kubbe sistemi ayakta durmayacağı için temelleri atılmış olmasına rağmen proje iptal edildi. ODTÜ’de yapılan çalışmalar sonucu hazırlanan 35 sayfalık raporda kubbenin ayakta duramayacağı belirtildi. Bunun üzerine Almanya’dan getirilen kabuk konusunda çalışmaları olan Almanya’dan getirilen kabuk uzmanı da bu raporu doğruladı ve kendi ifadesiyle “yapımında 1cm bile hata olsa kubbe çöker” dedi. Bunun üzerine kubbenin yapımını üstlenmesi istenildi, fakat durumunun müsait olmadığı gerekçesiyle kabul etmedi.
Edebi eserleri ve ödülleri
Dalokay edebiyatla da ilgilenmiştir. “Kolo” adlı çocuk romanı ile 1980’de TDK Çocuk Yazını Ödülü’nü ve bu kitabın İngilizce çevirisiyle 1995 yılında “ALSC Mildred L. Batchelder Onur Ödülü”nü kazandı. Bu romanda Keban Barajı’nın suları altında kalan bir köyde yaşayan Şeko Bacı ile keçisi Kolo’nun hikâyesini anlattı.Bu kitabı Tij Yayınları’nca 2000 yılında “Bıza Kole” (Boynuzsuz Keçi) adıyla Zazaca’ya çevirilmiştir.

Ölümü
21 Mart 1991’de Kırıkkale yakınlarında geçirdiği trafik kazasında eşi Ayça Dalokay (44) ve oğlu Barış Dalokay (17) ile birlikte hayatını kaybetti. Cebeci Asri Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Kaynaklar: Vikipedia
Neeulum Naz Contribution of Turkish Architects to the National Architecture of Pakistan Vedat Dalokay Metu JFA 2005/2

5 Yorum
  1. Vedat bey iyi bir mimar olmasi yanisira cok renkli bir kisilige sahipti. Erken vefati mimarlik ortamimiz icin buyuk kayiptir.
    Metinde bir yanlislik var. İslam Kalkinma Bankasi Vedet beye ait degil. Yarismasina katilmis olabilr. Ancak uygulanan proje Japon grup Nikken Sekkei’ye ait. Baktigim bazi web siteleri de bu sekilde belirtiyor. Vefatindan once Vedat bey ile biraraya geldim. Mimarlik dergisi icin “Turk miarlarinin yurtdisi calismalari” adli dosya icin proje aldim. Bana boyle bir eserinden hic bahsetmedi.

    Hasan Ozbay | 22 Temmuz 2012

  2. Düzeltildi. Teşekkür ederiz.

    MİMDAP | 22 Temmuz 2012

  3. Vedat Dalokay’dan öğrenmemiz gerekenler:
    1.Mimar mimarlık yapan kişidir. Asli işi mimarlık yapmaktır.
    2.Mimar siyaset yaptığı zaman da asıl işi mimarlığı yapan kişidir. Çünkü yaptıklarıyla toplumu şekillendirir ve geleceği yönlendirir.
    3.Mimarlıkla ilgili eleştiriler yine mimari kapsamda yapılmalı, politika mimari eleştirilere baz alınmamalıdır.
    4.Mimar olmayanlar hele hele politikacılar özellikle mimarlık yapmaya kalkışmamalı hadlerini bilmelidirler.

    Hüsnü Ekçenli | 23 Temmuz 2012

  4. Günümüz mimarlarının ve belediye başkanlarının DAlokay’dan öğrenecekleri çok şey var. Ölümünün yirmibirinci yılında Dalokay’ı saygıyla anıyoruz.

    Esin Sertoğlu | 25 Temmuz 2012

  5. Hem mimari alanda hem de belediye başkanlığında çok önemli bir yıldızıydı bu ülkenin. Erken kaybı belki de mimari alanda olgunluk döneminin ürünlerini görmemizi engelledi. Örnek insan ve mimarın önünde saygıyla eğiliyorum.

    Ferda Çetinkoz | 9 Ağustos 2012


Yorum yazmak için


  Avustralya’nın Melbourne kentindeki Penleigh ve Essendon Gramer Okulu’ndaki (PEGS) Müzik Merkezi, McBride Charles Ryan’ın (MCR) PEGS Kampüsleri genelindeki bir dizi girişiminin bir parçasıdır. 

Copyright © 2024 All Rights Reserved | Mimdap.org